Uilen zijn fascinerende vogels die al eeuwenlang deel uitmaken van de menselijke cultuur en mythologie. Deze bijzondere vogels hebben een aantal unieke kenmerken die hen onderscheiden van andere vogelsoorten. In dit artikel vind je een aantal van de interessantste feiten over uilen, hun gedrag en anatomie.
Unieke Anatomie van Uilen
Er zijn bepaalde anatomische kenmerken waardoor uilen verschillen van de rest van de vogels. In principe hebben uilen geen ronde ogen, maar eerder buisvormige, omdat ze in hun schedel zijn ‘gefixeerd’ door een complex lidmaat dat de sclerotische ring wordt genoemd. Dit is eigenlijk het tegenovergestelde van de zogenaamde menselijke sclera, en het betekent dat een uil zijn oog niet kan ‘bewegen’. Dit wordt weerspiegeld in hun bijzondere flexibiliteit van de nek.
Uitzonderlijk gezichtsvermogen
Uilen zijn ‘goedziend’ of, met andere woorden, hebben een binoculair gezichtsvermogen. Dit betekent dat ze in staat zijn om een object met beide ogen tegelijk te bekijken. Hierdoor hebben ze een uitstekend dieptezicht, wat essentieel is voor de jacht. Ze hebben een uitstekend nachtzicht en zijn daarom geweldige nachtjagers. Hoewel ze verziend zijn en dus objecten van dichtbij niet kunnen zien, compenseren ze dit met kleine haartjes op hun snavel en poten om hun prooi aan te voelen.
Flexibele Nek
Een van de bekendste kenmerken van uilen is dat ze hun nek ver kunnen draaien
Hals draaien
In tegenstelling tot de mythe die rond uilen hangt en die beweert dat ze hun nek 360 graden kunnen draaien, kunnen ze die maar 270 graden draaien. Dit vermogen wordt mogelijk gemaakt door enkele aanpassingen, waaronder extra nekwervels, in totaal 14 in plaats van de gebruikelijke zeven bij de meeste vogels, en specifieke bloedvaten die bloed naar de kop en nek pompen als de nek wordt gedraaid.
Jaagtechnieken en -gedrag
Ze hebben een aantal uitzonderlijke jachtmethoden en gedragskenmerken die van hen succesvolle roofdieren maken.
Stille Vlucht
Uilen staan bekend om hun geruisloze vlucht. Dit is een eigenschap waardoor ze hun prooi plotseling aanvallen. Ze bereiken dit door brede vleugels waarmee de vogel door de lucht kan zweven terwijl hij minimaal met zijn vleugels klapt. Bovendien zitten er aan de rand van de vleugels van een uil enkele speciaal ontworpen veren met zachte franjes die het geluid tijdens het vliegen verminderen.
Asymmetrische Oren
Veel uilensoorten hebben asymmetrisch geplaatste oren, waardoor ze geluid nauwkeurig kunnen lokaliseren. Dit is vooral handig bij het jagen in het donker. Hun platte gezicht werkt als een schotel die geluid naar hun oren leidt, waardoor ze zelfs de kleinste geluiden kunnen waarnemen.
Voortplanting en Nestgedrag
Uilen moeten hun natuurlijke angst voor elkaar overwinnen om te paren. Mannetjes brengen voedsel als offer aan vrouwtjes en voeren vaak luchtacrobatiek uit om indruk te maken. Het broedseizoen en het aantal eieren dat een uil legt, hangt af van de beschikbaarheid van voedsel. Als er genoeg voedsel is, kunnen uilen tot 14 eieren leggen, maar in magere jaren leggen ze er maar één.
Nesten en nestplaatsen
In plaats van hun eigen nest te bouwen, nemen uilen vaak verlaten nesten van andere vogels over of gebruiken ze natuurlijke holtes in bomen. Sommige soorten, zoals de holenuil, nestelen op de grond in verlaten holen van andere dieren. Uilen zijn erg beschermend over hun jongen en kiezen plekken die bescherming bieden tegen roofdieren om te nestelen.
Culturele symboliek van uilen
Uilen hebben een rijke symboliek in allerlei culturen over de hele wereld.
Symbool van Wijsheid
In de westerse cultuur worden uilen vaak geassocieerd met wijsheid. Dit komt door de associatie met hun doordachte jachtstrategieën en hun scherpe, intelligente uiterlijk. In de Griekse mythologie was de uil het symbool van Athena, de godin van wijsheid en oorlog.
Andere Culturele Betekenissen
In veel inheemse Amerikaanse culturen worden uilen geassocieerd met de dood en hun roep wordt gezien als een slecht voorteken. In sommige delen van Afrika worden uilen beschouwd als beschermers tegen boze geesten. Deze verschillende symbolieken laten zien hoe divers de betekenis van de uil kan zijn, afhankelijk van de cultuur.
En nog meer
Er zijn nog veel meer fascinerende feiten over uilen die ze nog fascinerender maken:
- Een groep uilen wordt een ‘parlement’ genoemd, wat een eerbetoon kan zijn aan hun wijze verschijning. De term werd populair gemaakt door C.S. Lewis in zijn boek ‘The Chronicles of Narnia’, waar een groep uilen een parlement werd genoemd.
- Uilen kauwen niet op hun voedsel, maar slikken het door wanneer ze het opeten.